کالیبراسیون دستگاه الکتروفیوژن: چرا بدون گواهی معتبر، پروژه شما تایید نمی‌شود؟
یک دستگاه “سالم” با یک دستگاه “کالیبره” تفاوت دارد. نادیده گرفتن این تفاوت، می‌تواند کل صورت‌وضعیت شما را رد کند.
اگر پاسخ منفی باشد، یا تاریخ گواهی گذشته باشد، طبق استانداردهای شرکت ملی گاز و آبفا، تمام جوش‌های انجام شده با آن دستگاه “مردود” تلقی می‌شوند. این یعنی فاجعه مالی و زمانی.
بسیاری از پیمانکاران تصور می‌کنند اگر دستگاه روشن می‌شود و خطا نمی‌دهد، یعنی سالم است. اما در دنیای دقیق مهندسی، کالیبراسیون دستگاه الکتروفیوژن به معنای سلامت ظاهری نیست؛ بلکه به معنای دقت خروجی است. در این مقاله بررسی می‌کنیم که چرا کالیبراسیون یک الزام قانونی است و عدم انجام آن چه خطرات پنهانی دارد.
۱. کالیبراسیون چیست؟ (تنظیم مجدد مغز دستگاه) 🧠
دستگاه الکتروفیوژن وظیفه دارد ولتاژی بسیار دقیق (مثلاً دقیقاً ۳۹.۵ ولت یا ۴۰ ولت) را برای مدت زمانی مشخص به اتصال اعمال کند. انرژی حرارتی (ژول) که باعث ذوب و جوش خوردن لوله می‌شود، مستقیماً به این ولتاژ وابسته است.
چرا دستگاه از تنظیم خارج می‌شود؟ قطعات الکترونیکی داخلی دستگاه با گذشت زمان، نوسانات برق ژنراتور، تغییرات دما و جابجایی‌های خشن کارگاهی، دچار “رانش” (Drift) می‌شوند. یعنی ممکن است دستگاه روی نمایشگر عدد ۴۰ ولت را نشان دهد، اما در واقعیت ۳۸ ولت یا ۴۲ ولت خروجی دهد.
فرآیند کالیبراسیون: در آزمایشگاه، دستگاه به تجهیزات مرجع بسیار دقیق متصل می‌شود. خروجی واقعی اندازه‌گیری شده و با استاندارد مقایسه می‌شود. سپس “مغز” دستگاه (برد کنترل) مجدداً تنظیم می‌شود تا خروجی واقعی با خروجی نمایش داده شده، دقیقاً یکی شود.
۲. خطرات فنی کار با دستگاه کالیبره نشده ⚠️
کار کردن با دستگاهی که کالیبره نیست، مانند رانندگی با سرعت‌سنج خراب است. شما نمی‌دانید واقعاً چه اتفاقی در حال رخ دادن است.
الف) تزریق انرژی کم (Under-Power) = جوش سرد
اگر ولتاژ خروجی کمتر از حد استاندارد باشد (مثلاً ۲ ولت افت داشته باشد)، انرژی کافی برای ذوب کامل و نفوذ مولکولی تأمین نمی‌شود. نتیجه، یک جوش سرد است که در تست هیدرواستاتیک یا فشار گاز، دچار نشتی می‌شود.
ب) تزریق انرژی زیاد (Over-Power) = سوختن اتصال
اگر ولتاژ خروجی بالاتر از حد استاندارد باشد، سیم‌پیچ‌های داخل اتصال بیش از حد داغ می‌شوند. این باعث تخریب پلیمر، حرکت سیم‌پیچ‌ها (Short Circuit) و حتی ذوب شدن و بیرون زدن مواد از لبه‌های اتصال می‌شود.
۳. الزام قانونی و قراردادی: چرا پروژه تایید نمی‌شود؟ 📝
در تمامی پروژه‌های استاندارد (به ویژه گازرسانی IGS و آبرسانی)، رعایت استاندارد ISO 12176-2 (تجهیزات جوشکاری پلی اتیلن) الزامی است. طبق این استاندارد و قوانین نظارتی ایران:
- هر دستگاه جوش باید دارای برچسب کالیبراسیون معتبر روی بدنه باشد.
- پیمانکار موظف است گواهی کالیبراسیون (Calibration Certificate) کاغذی را که شماره سریال دستگاه در آن درج شده، به دستگاه نظارت تحویل دهد.
- اعتبار این گواهی معمولاً یک سال (۱۲ ماه) است.
پیامد حقوقی: اگر حادثه‌ای (مانند انفجار خط گاز) رخ دهد و مشخص شود دستگاه جوش در زمان اجرا کالیبره نبوده است، پیمانکار مسئولیت حقوقی و کیفری سنگینی خواهد داشت و بیمه نیز خسارت را پوشش نخواهد داد.
۴. گواهی معتبر چه ویژگی‌هایی دارد؟
هر برگه‌ای گواهی کالیبراسیون نیست. یک گواهی معتبر که مورد تایید ناظران باشد، باید شامل موارد زیر باشد:
- نام و لوگوی آزمایشگاه کالیبراسیون معتبر و دارای تاییدیه.
- تاریخ دقیق تست و تاریخ انقضای اعتبار (Next Due Date).
- شماره سریال دقیق دستگاه و مشخصات مدل.
- جدول نتایج تست (ولتاژ مرجع در مقابل ولتاژ اندازه‌گیری شده) که نشان‌دهنده میزان خطای دستگاه است.
- مهر و امضای مسئول فنی آزمایشگاه.
نتیجه‌گیری: کالیبراسیون، بیمه‌نامه پروژه شماست
هزینه کالیبراسیون سالانه دستگاه، در برابر هزینه‌های یک پروژه، ناچیز است. اما این هزینه اندک، تضمین‌کننده اعتبار فنی شما، ایمنی شبکه و نقد شدن صورت‌وضعیت‌های شماست. به کالیبراسیون به چشم یک “مجوز کار” نگاه کنید، نه یک هزینه اضافی.
آزمایشگاه تخصصی گروه صنعتی سپهر البرز، مجهز به پیشرفته‌ترین تجهیزات تست و کالیبراسیون است و آماده ارائه خدمات کالیبراسیون سریع و صدور گواهی معتبر برای انواع دستگاه‌های جوش الکتروفیوژن می‌باشد.
آیا اعتبار دستگاه شما تمام شده است؟ قبل از شروع پروژه بعدی اقدام کنید. گروه صنعتی سپهر البرز، مرجع تخصصی کالیبراسیون و تعمیرات.
برای هماهنگی جهت ارسال دستگاه و دریافت گواهی کالیبراسیون معتبر، همین حالا با واحد خدمات ما تماس بگیرید. ✅