کنترل کیفیت جوش سایز بزرگ (۶۳۰ تا ۱۲۰۰): (بازرسی چشمی در مقابل تست التراسونیک NDT)

چالش‌های نصب اتصالات سایز بزرگ (۶۳۰ تا ۱۲۰۰ میلی‌متر): (فلنج، زانویی و سه‌راهی)

وقتی وزن یک “زانویی” به صدها کیلوگرم می‌رسد: مدیریت لجستیک و چالش‌های فنی جوشکاری در مقیاس عظیم.

در پروژه‌های زیرساختی ملی، مانند خطوط انتقال اصلی آب، پتروشیمی‌ها یا شبکه‌های جمع‌آوری فاضلاب شهری، ما با لوله‌ها و اتصالاتی در مقیاس “عظیم” (Large Diameter) سروکار داریم. کار در محدوده سایز ۶۳۰ تا ۱۲۰۰ میلی‌متر (مانند سایزهای ۶۳۰، ۸۰۰، ۱۰۰۰ و ۱۲۰۰) شباهتی به کارهای روتین تاسیساتی ندارد.
در این مقیاس، یک قطعه زانویی ۸۰۰ یا فلنج ۱۰۰۰ میلی‌متری، یک قطعه سنگین مهندسی با وزن صدها کیلوگرم است. نصب اتصالات سایز بزرگ پلی اتیلن فراتر از یک چالش جوشکاری ساده، یک چالش پیچیده لجستیکی، جابجایی (Handling) و هم‌ترازی (Alignment) است. کوچکترین خطا در این مقیاس، منجر به خسارات مالی هنگفت و تاخیرهای فاجعه‌بار در پروژه می‌شود.

۱. چالش اول (مشترک): لجستیک، وزن و جابجایی 🏗️

مشکل: وزن و ابعاد. یک سه‌راهی ۱۰۰۰ میلی‌متری با جرثقیل جابجا می‌شود، نه با نیروی انسانی. این قطعات به شدت در برابر ضربه در حین حمل یا تخلیه نادرست آسیب‌پذیر هستند.
• خطر تغییر شکل (Deformation): انبارداری نادرست (مثلاً روی سطح ناهموار) یا فشار ناشی از زنجیر جرثقیل، می‌تواند دهانه اتصال را از حالت دایره کامل خارج کند (بیضی یا Oval کند). اتصالی که بیضی شده باشد، دیگر قابل جوشکاری استاندارد نیست.
• خطر حمل: جابجایی این قطعات سنگین در داخل ترانشه (گودال) نیازمند برنامه‌ریزی دقیق (Lifting Plan) با جرثقیل یا بیل مکانیکی است.

✅ راه حل:
۱. انبارداری صحیح: اتصالات باید روی پالت‌های چوبی صاف و در سطوح تراز نگهداری شوند. (به مقاله “انبارداری اتصالات” مراجعه کنید).
۲. حمل استاندارد: فقط از تسمه‌های پهن و نرم (Web Slings) برای بلند کردن استفاده کنید. هرگز از زنجیر یا سیم بکسل که به بدنه پلی اتیلن آسیب می‌زند، استفاده نکنید.


۲. چالش دوم: هم‌ترازی (Alignment) و مرکز ثقل ⚖️

مشکل: این، بحرانی‌ترین چالش فنی در جوشکاری بات فیوژن سایز بزرگ است. شما باید یک قطعه چند صد کیلویی (زانویی یا سه‌راهی) را با یک لوله چند تُنی به گونه‌ای تراز کنید که خطای هم‌مرکزی (Misalignment) آن‌ها “صفر” باشد.

الف) مشکل مرکز ثقل (Center of Gravity)

• زانویی و سه‌راهی: این اتصالات برخلاف لوله، نامتقارن هستند و مرکز ثقل آن‌ها در مرکز هندسی‌شان قرار ندارد.
• نتیجه: وقتی یک زانویی ۸۰۰ را در گیره‌های دستگاه جوش قرار می‌دهید، وزن آن باعث می‌شود اتصال “کج” بایستد یا به یک سمت “سقوط” کند (Droop). این کار تراز کردن را تقریباً غیرممکن می‌کند.

ب) مشکل پله شدن (High-Low)

• به دلیل وزن عظیم، گیره‌های دستگاه (Jaws) باید بسیار قدرتمند باشند.
• ✅ راه حل: برای نصب اتصالات سایز بزرگ، استفاده از دستگاه تمام هیدرولیک با شاسی بسیار مستحکم (مانند مدل‌های ۱۲۰۰-۸۰۰ گروه صنعتی سپهر البرز) الزامی است. علاوه بر این، اپراتور باید:
۱. از جرثقیل یا جک‌های کمکی برای نگه داشتن وزن اتصال در حین بسته شدن گیره‌ها استفاده کند.
۲. از پایه‌های غلطک‌دار (Rollers) متعدد برای تراز کردن لوله اصلی استفاده نماید.
۳. با استفاده از “شیم‌گذاری” (Shimming) دقیق در زیر اتصال، پله شدن (High-Low) را به صفر برساند.


۳. چالش سوم: تراز چرخشی (Rotational Alignment) – مخصوص فلنج و زانویی

مشکل: در این سایزها، خطا جایی برای جبران ندارد.

الف) نصب فلنج (Flange Installation)

• چالش: هنگام نصب فلنج ۱۰۰۰، شما باید “ته‌کوبه” (Stub End) را به لوله جوش دهید در حالی که “رینگ فلزی” (Backing Ring) پشت آن آزاد است.
• خطر: پس از جوشکاری، باید سوراخ‌های رینگ فلزی دقیقاً با سوراخ‌های شیر یا پمپ مقابل تراز باشد. چرخاندن یک رینگ فلزی که نیم تُن وزن دارد، بسیار دشوار است. اگر جوش شما حتی ۱ درجه کج باشد، سوراخ‌ها تراز نخواهند شد.
• ✅ راه حل: استفاده از ابزارهای تراز لیزری یا گونیای دقیق قبل از جوشکاری، برای اطمینان از عمود بودن کامل سطح جوش و تراز بودن سوراخ‌ها.

ب) نصب زانویی (Elbow Installation)

• چالش: یک زانویی ۹۰ درجه، باید دقیقاً ۹۰ درجه باشد. اگر در حین جوشکاری، تراز شما به هم بخورد و زانویی مثلاً ۸۸ درجه جوش بخورد، در طول ۱۰۰ متر لوله بعدی، شما چندین متر از مسیر اصلی منحرف خواهید شد!
• ✅ راه حل: استفاده از گیره‌های مخصوص و شاسی‌های زاویه‌دار (در صورت وجود) و قفل کردن کامل اتصال در زاویه صحیح قبل از شروع فرآیند جوش.


پروژه‌های عظیم، نیازمند تجهیزات دقیق و اپراتورهای متخصص هستند. گروه صنعتی سپهر البرز، ارائه‌دهنده دستگاه‌های سنگین هیدرولیک و اتصالات سایز بزرگ.

برای مدیریت چالش‌های لجستیکی و فنی پروژه‌های سایز ۶۳۰ تا ۱۲۰۰ میلی‌متر، با تیم مهندسی ما مشورت کنید. 🏗️

More Articles & Posts