رازهای تراز کردن (Alignment) لوله در دستگاه جوش: (آموزش تصویری)

۱. خطای پنهان: چرا عدم هم‌ترازی جوش را نابود می‌کند؟ 💥

وقتی دو لوله تراز نیستند، دو اتفاق فاجعه‌بار رخ می‌دهد:

• کاهش سطح مقطع جوش: جوشکاری یعنی ادغام ۱۰۰٪ سطح مقطع دو لوله. اگر لوله‌ها ۱۰٪ پله (Offset) داشته باشند، شما در بهترین حالت ۹۰٪ سطح جوش خواهید داشت. این یعنی اتصال شما از ابتدا ۱۰٪ ضعیف‌تر است.
• ایجاد نقطه تمرکز تنش (Stress Concentration): این، خطر اصلی است. پله‌ای که در داخل لوله ایجاد می‌شود (گرده جوش داخلی نامتقارن)، مانند یک “ترک” یا “شکاف” اولیه عمل می‌کند. تمام فشارهای داخلی سیستم (مانند فشار آب یا ضربه قوچ) دقیقاً روی این لبه تیز متمرکز شده و باعث شکست زودرس جوش از همان نقطه می‌شود.
• اختلال در جریان: لبه داخلی باعث ایجاد جریان آشفته (Turbulence) شده، افت فشار را افزایش می‌دهد و می‌تواند محلی برای تجمع رسوبات در خطوط فاضلاب باشد.

نتیجه: یک جوش نامتراز، یک بمب ساعتی در خط لوله شماست.

۲. رازهای دستیابی به تراز بی‌نقص (آموزش گام به گام)

راز اول: گیره‌های (Jaws) تمیز و سالم

• مشکل: گیره‌های دستگاه شما کثیف هستند. گل و لای خشک شده، تکه‌های پلی‌اتیلن از جوش‌های قبلی، یا شن و ماسه در کف گیره‌ها.
• راه حل: همیشه قبل از قرار دادن لوله، داخل گیره‌ها را کاملاً تمیز کنید. یک تکه سنگ کوچک در زیر لوله، آن را از تراز خارج می‌کند.

راز دوم: محکم کردن یکنواخت و تدریجی

• مشکل: اپراتور پیچ‌های گیره (کلمپ) را به صورت نامنظم سفت می‌کند (مثلاً اول یک پیچ را تا انتها سفت می‌کند، بعد سراغ بعدی می‌رود).
• راه حل: لوله را در گیره‌ها قرار دهید. پیچ‌ها را به صورت **ضربدری** (بالا-راست، سپس پایین-چپ، …) و **تدریجی** سفت کنید. این کار تضمین می‌کند که لوله به طور یکنواخت در مرکز گیره نشسته و “بیضی” (Oval) نمی‌شود.

راز سوم: چک کردن پله (High-Low Check) (مهم‌ترین راز)

• عمل: پس از محکم کردن هر دو لوله در گیره‌ها، فک‌ها را به هم نزدیک کنید تا لبه‌ها تقریباً با هم تماس پیدا کنند (اما فشرده نشوند).
• تست: انگشت خود را (با دستکش) یا لبه یک کارت اعتباری را روی سطح بالایی، پایینی و کناره‌های دو لوله بکشید.
• آیا “پله” (Ledge) حس می‌کنید؟ اگر بله، شما عدم هم‌ترازی دارید.
• راه حل: گیره لوله‌ای که “پایین‌تر” است را *کمی* شل کنید. یک تکه شیم (Shim) نازک (مانند یک تکه پلاستیک یا مقوا) زیر لوله قرار دهید تا هم‌سطح شود. دوباره گیره را محکم کرده و تست پله را تکرار کنید. این کار را آنقدر تکرار کنید تا هیچ پله‌ای حس نشود.

راز چهارم: چک کردن فاصله زاویه‌ای (Gap Check)

• عمل: لوله‌ها را کاملاً به هم بچسبانید (بدون فشار هیدرولیک).
• تست: آیا در یک سمت (مثلاً بالا) کاملاً چسبیده‌اند ولی در سمت دیگر (پایین) یک “فاصله” یا “Gap” وجود دارد؟
• مشکل: این یعنی یکی از لوله‌ها (معمولاً لوله‌های کلاف) زاویه دارد و صاف نیست.
• راه حل: هرگز سعی نکنید این فاصله را با فشار هیدرولیک ببندید! شما باید لوله را در طول بیشتری حمایت کنید. از **غلطک‌های نگهدارنده (Pipe Rollers)** در فاصله دورتری از دستگاه استفاده کنید تا انحنای لوله گرفته شده و دو سر لوله کاملاً موازی بر هم منطبق شوند.

۳. یک تصور اشتباه: “رنده خودش تراز می‌کنه!” ❌

بسیاری از اپراتورهای تازه‌کار فکر می‌کنند اگر لوله‌ها پله داشته باشند، **رنده (Shaver)** آن را اصلاح می‌کند. این یک اشتباه فاحش است.

واقعیت: رنده فقط دو سطح “صاف و موازی” ایجاد می‌کند. رنده نمی‌تواند “مرکز” لوله‌ها را جابجا کند.
اگر شما دو لوله با پله را رنده کنید، در نهایت دو سطح کاملاً صاف خواهید داشت که همچنان نسبت به هم **پله دارند (Offset)**. جوش حاصل از این اتصال، ۱۰۰٪ معیوب و ضعیف خواهد بود.
قانون طلایی: همیشه اول تراز کنید (راز ۳ و ۴)، سپس رنده کنید.

نتیجه‌گیری: تراز کردن، کلید استحکام است

**تنظیم دستگاه جوش** و **هم‌ترازی لوله**، مهارتی است که اپراتور حرفه‌ای را از آماتور متمایز می‌کند. این کار ممکن است ۵ دقیقه بیشتر طول بکشد، اما تضمین می‌کند که اتصالی که در زیر خاک دفن می‌کنید، قوی‌ترین نقطه شبکه شما باشد، نه ضعیف‌ترین آن.

دستگاه‌های استاندارد گروه صنعتی سپهر البرز دارای شاسی‌های مستحکم و گیره‌های دقیقی هستند که فرآیند تراز کردن را برای اپراتور آسان‌تر می‌کنند، اما رعایت این “رازهای” فنی توسط اپراتور، همچنان کلید موفقیت است.

تراز دقیق، جوش دقیق. گروه صنعتی سپهر البرز، ارائه‌دهنده دوره‌های آموزش تخصصی جوشکاری و تراز کردن لوله.

برای دریافت آموزش‌های تکمیلی و اطمینان از صحت فرآیند جوشکاری اپراتورهای خود، با ما تماس بگیرید. 📏