عیب‌یابی هیتر گازی: چرا شعله هیتر ناگهان خاموش می‌شود یا روشن نمی‌ماند؟
وقتی مجبورید دکمه розжиг را ده‌ها بار نگه دارید و شعله پایدار نمی‌ماند، مشکل از کجاست؟
این مشکل نه تنها باعث اتلاف وقت و توقف پروژه می‌شود، بلکه می‌تواند خطرناک هم باشد، زیرا ممکن است گاز نسوخته در محیط پخش شود. خبر خوب این است که در ۹۰٪ موارد، این مشکل به یک دلیل ساده و یک قطعه ایمنی کوچک به نام “ترموکوپل” مربوط می‌شود. در این مقاله، به بررسی علل ریشه‌ای این مشکل و نحوه رفع آن می‌پردازیم.
۱. مظنون شماره یک: خرابی یا کثیفی ترموکوپل (Thermocouple)
ترموکوپل چیست؟ این قطعه، “مغز” ایمنی هیتر گازی شماست. ترموکوپل یک سنسور فلزی کوچک است (معمولاً یک میله باریک مسی یا فلزی) که دقیقاً در نوک شعله پیلوت (شمعک) قرار می‌گیرد.
چگونه کار می‌کند؟ وظیفه آن “اثبات وجود شعله” است. وقتی شعله پیلوت روشن است، نوک ترموکوپل داغ می‌شود و در اثر این حرارت، یک جریان الکتریکی بسیار ضعیف (میلی‌ولت) تولید می‌کند. این جریان ضعیف، یک آهنربای الکتریکی را در شیر کنترل گاز (شیر اطمینان) فعال نگه می‌دارد و مسیر گاز را “باز” نگه می‌دارد.
چرا خراب می‌شود و باعث خاموش شدن شعله می‌گردد؟
- کثیفی یا دوده گرفتن: این شایع‌ترین علت است. به مرور زمان، گرد و غبار یا دوده ناشی از احتراق ناقص، روی نوک ترموکوپل می‌نشیند. این لایه دوده مانند یک عایق عمل کرده و اجازه نمی‌دهد ترموکوپل به اندازه کافی داغ شود. در نتیجه، جریان برق ضعیف شده و شیر اطمینان فکر می‌کند که “شعله خاموش شده” و مسیر گاز را می‌بندد.
- جابجایی از محل شعله: در اثر ضربه یا حمل و نقل، ممکن است نوک ترموکوپل کمی از مرکز شعله پیلوت جابجا شود. اگر شعله به خوبی به آن برخورد نکند، داغ نشده و فرمان قطع گاز می‌دهد.
- سوختن یا فرسودگی: خود ترموکوپل یک قطعه مصرفی است و پس از مدتی (به خصوص اگر همیشه با شعله زرد بسوزد) می‌سوزد و قابلیت تولید برق را از دست می‌دهد.
راه حل سریع:
- هیتر را خاموش کرده و اجازه دهید کاملاً سرد شود.
- محل قرارگیری ترموکوپل (میله باریک کنار شمعک) را پیدا کنید.
- با یک تکه سمباده بسیار نرم، پشم فولادی یا حتی یک پارچه زبر، نوک ترموکوپل را به آرامی تمیز کنید تا لایه دوده پاک شده و سطح فلزی براق آن نمایان شود. (از فشار زیاد خودداری کنید).
- مطمئن شوید که نوک ترموکوپل دقیقاً در قلب شعله پیلوت قرار گرفته است.
- اگر با تمیز کردن مشکل حل نشد، **مشکل ترموکوپل هیتر** جدی است و این قطعه باید تعویض شود. (تعویض آن ساده و ارزان است).
۲. گرفتگی نازل پیلوت (شمعک)
مشکل چیست؟ خود شعله شمعک باید قوی، آبی و پایدار باشد تا بتواند ترموکوپل را به خوبی داغ کند. نازل (ژیگلور) پیلوت یک سوراخ بسیار بسیار ریز دارد که به راحتی توسط گرد و غبار، دوده یا حتی یک تار عنکبوت مسدود می‌شود.
نتیجه: شعله پیلوت ضعیف، زرد، پرشی یا “فوت‌کن” می‌شود. این شعله ضعیف، یا اصلاً به ترموکوپل نمی‌رسد یا نمی‌تواند آن را به اندازه کافی داغ کند. در نتیجه، به محض رها کردن دکمه، شیر اطمینان مسیر گاز را می‌بندد.
راه حل سریع: مجموعه پیلوت باید باز شده و نازل آن با استفاده از هوای فشرده یا یک سوزن بسیار نازک (با احتیاط فراوان) تمیز شود تا شعله‌ای قوی و آبی‌رنگ بازیابی شود.
۳. مشکل در رگلاتور یا فشار گاز نامناسب
مشکل چیست؟ فشار گاز ورودی به هیتر باید ثابت و استاندارد باشد. رگلاتور خراب می‌تواند فشار بیش از حد یا کمتر از حد را ارسال کند.
- فشار بیش از حد: باعث می‌شود شعله از سر ترموکوپل “فاصله” بگیرد و به آن برخورد نکند (Blow-off).
- فشار بسیار کم: (مثلاً در هوای سرد که کپسول یخ می‌زند)، باعث ضعف شدید شعله پیلوت و نرسیدن حرارت کافی به ترموکوپل می‌شود.
راه حل سریع: از سالم بودن رگلاتور اطمینان حاصل کنید. در هوای سرد، مراقب یخ‌زدگی کپسول باشید و آن را از تماس مستقیم با زمین سرد ایزوله کنید.
۴. وزش باد شدید (خاموش شدن ناگهانی)
مشکل چیست؟ این علت بیشتر مربوط به خاموش شدن ناگهانی *در حین کار* است. هیترهای گازی، به خصوص شمعک آن‌ها، به وزش باد حساس هستند. یک باد شدید و ناگهانی می‌تواند شعله شمعک را (حتی برای یک لحظه) از روی ترموکوپل منحرف کرده یا خاموش کند. به محض سرد شدن ترموکوپل (که فقط چند ثانیه طول می‌کشد)، شیر اطمینان کل سیستم و شعله اصلی را قطع خواهد کرد.
راه حل سریع: همیشه از بادشکن استفاده کنید یا هیتر را طوری قرار دهید که پشت به باد باشد. استفاده از چادر جوشکاری بهترین راه‌حل در هوای بادی است.
یک شعله پایدار، ضامن پروژه‌ای بدون توقف است. اجازه ندهید یک قطعه کوچک، کار شما را متوقف کند. گروه صنعتی سپهر البرز، ارائه‌دهنده خدمات تخصصی تعمیر هیتر گازی.
برای دریافت مشاوره، عیب‌یابی و تأمین قطعات یدکی مانند ترموکوپل و رگلاتور، با واحد فنی ما تماس بگیرید.