روغن هیدرولیک دستگاه جوش: زمان تعویض، انتخاب گرید مناسب و نحوه هواگیری
روغن، خون در رگ‌های دستگاه شماست. با یک تعویض ساده و هواگیری اصولی، قدرت دستگاه را بازیابی کنید.
روغن کثیف، فاسد یا مخلوط با هوا، قاتل خاموش پمپ‌ها، شیرهای برقی و جک‌های دستگاه است. در این مقاله تخصصی، به شما می‌گوییم که بهترین روغن هیدرولیک برای دستگاه شما چیست، چه زمانی باید آن را عوض کنید و چگونه عملیات حیاتی هواگیری جک هیدرولیک را انجام دهید تا از حرکت لرزشی (Jerky Movement) فک‌ها جلوگیری کنید.
۱. زمان طلایی تعویض روغن: نشانه‌های فساد چیست؟
روغن هیدرولیک عمر ابدی ندارد. حرارت، رطوبت و ذرات معلق به مرور خواص آن را از بین می‌برند. به جای تکیه بر حدس و گمان، به این ۳ نشانه دقت کنید:
الف) تغییر رنگ و ظاهر (تست چشمی)
- رنگ شیری یا کدر (Milky): خطرناک‌ترین حالت! این یعنی آب یا رطوبت وارد روغن شده است. آب باعث زنگ‌زدگی قطعات داخلی پمپ و شیرها می‌شود. روغن باید فوراً تعویض شود.
- رنگ تیره یا سیاه: نشان‌دهنده اکسیداسیون شدید بر اثر حرارت بالا است. این روغن خاصیت روانکاری خود را از دست داده و باعث سایش پمپ می‌شود.
- روغن شفاف و عسلی: وضعیت سالم و نرمال.
ب) بوی سوختگی
درب مخزن را باز کنید. اگر بوی تند سوختگی حس کردید، یعنی روغن بیش از حد داغ شده و مولکول‌های آن شکسته شده‌اند.
ج) زمان کارکرد (ساعت کار)
حتی اگر روغن تمیز به نظر برسد، افزودنی‌های ضدسایش (Anti-Wear) آن به مرور زمان مصرف می‌شوند. استاندارد توصیه شده برای سرویس دستگاه جوش، تعویض روغن هر ۱۰۰۰ تا ۲۰۰۰ ساعت کارکرد یا حداقل یک‌بار در سال است.
۲. انتخاب گرید مناسب: ۴۶ یا ۶۸؟ مسئله ویسکوزیته
انتخاب روغن اشتباه می‌تواند باعث سفت شدن حرکت دستگاه (در سرما) یا افت فشار (در گرما) شود. مهم‌ترین فاکتور، ویسکوزیته (Viscosity) یا گرانروی است.
- روغن هیدرولیک ISO VG 46: این استانداردترین و پرکاربردترین روغن برای دستگاه‌های جوش پلی اتیلن در آب و هوای معتدل (مانند اکثر مناطق ایران) است. تعادل خوبی بین روانی و تحمل فشار دارد.
- روغن هیدرولیک ISO VG 68: این روغن غلیظ‌تر است و برای مناطق بسیار گرمسیر (مانند جنوب ایران در تابستان) مناسب است تا در اثر گرما بیش از حد شل نشود و فشار افت نکند.
- روغن هیدرولیک ISO VG 32: روغنی بسیار روان برای مناطق بسیار سردسیر است تا در یخبندان سفت نشود و به پمپ فشار نیاورد.
توصیه کارشناسی: برای اکثر کاربری‌ها، روغن هیدرولیک صنعتی با گرید ۴۶ از برندهای معتبر، بهترین انتخاب است.
۳. آموزش گام به گام هواگیری (Bleeding) سیستم هیدرولیک
وجود “هوا” در سیستم هیدرولیک باعث پدیده‌ای به نام کاوتیاسیون (Cavitation) می‌شود. حباب‌های هوا تحت فشار می‌ترکند و صدای “جیر جیر” ایجاد می‌کنند. همچنین باعث حرکت پله‌ای و لرزشی فک‌ها می‌شوند.
چه زمانی هواگیری کنیم؟
۱. پس از تعویض روغن.
۲. پس از تعویض شلنگ‌ها یا باز کردن اتصالات.
۳. زمانی که حرکت فک‌ها نرم نیست و پرش دارد.
روش صحیح هواگیری:
- مخزن را پر کنید: مطمئن شوید سطح روغن در مخزن کافی است.
- فشار را کم کنید: شیر تنظیم فشار (Pressure Valve) را کاملاً باز کنید تا فشار سیستم به حداقل برسد.
- حرکت رفت و برگشت: دستگاه را روشن کنید. اهرم را حرکت دهید تا فک‌ها کاملاً باز شوند. سپس اهرم را برعکس کنید تا فک‌ها کاملاً بسته شوند.
- تکرار کنید: این کار (باز و بسته کردن کامل فک‌ها) را ۵ تا ۱۰ بار انجام دهید. این حرکت باعث می‌شود روغن در تمام سیلندرها جریان یابد و حباب‌های هوا را به سمت مخزن (تانک) هُل دهد.
- هواگیری از اتصالات (در موارد حاد): اگر هنوز هوا وجود دارد، در حالی که فک تحت فشار است، مهره اتصال شلنگ به جک را خیلی کم (فقط نیم دور) شل کنید تا مقداری روغن کف‌آلود (همراه با هوا) خارج شود، سپس فوراً سفت کنید. (احتیاط: روغن تحت فشار است، مراقب پاشش باشید).
- بررسی نهایی: سطح روغن مخزن را دوباره چک کنید، زیرا با خروج هوا، سطح روغن پایین می‌رود. در صورت نیاز سرریز کنید.
نکات طلایی در تعویض روغن
- فیلتر را فراموش نکنید: بسیاری از یونیت‌ها دارای فیلتر مکش یا برگشت هستند. تعویض روغن بدون تعویض یا شستشوی فیلتر، بی‌فایده است.
- تمیزکاری مخزن: قبل از ریختن روغن نو، سعی کنید لجن و رسوبات کف مخزن را با پارچه بدون پرز تمیز کنید.
- مخلوط نکنید: هرگز روغن هیدرولیک نو را با روغن کهنه یا روغن با گرید متفاوت مخلوط نکنید.
عمر دستگاه شما به کیفیت روغن آن بستگی دارد. گروه صنعتی سپهر البرز، ارائه دهنده خدمات سرویس و نگهداری تخصصی دستگاه‌های جوش.
برای مشاوره در مورد انتخاب نوع روغن مناسب دستگاه خود و انجام سرویس‌های دوره‌ای، با واحد فنی ما تماس بگیرید. 🛢️