آیا “سنباده زدن” جایگزین “اسکراپر” در الکتروفیوژن است؟ (بررسی یک اشتباه رایج)
چرا یک ورق سنباده ارزانقیمت، میتواند پروژه میلیاردی شما را با خطر نشتی و شکست مواجه کند؟
استدلال آنها معمولاً این است: “هدف برداشتن لایه رویی است، سنباده هم همین کار را میکند!” یا “اسکراپر گران است، سنباده ارزان است.”
اما این یک اشتباه مهندسی فاحش است. سنباده زدن نه تنها جایگزین اسکراپر نیست، بلکه در بسیاری از استانداردهای معتبر جهانی (مانند DVS آلمان و ISO)، استفاده از آن برای آمادهسازی سطح جوش الکتروفیوژن اکیداً ممنوع یا مردود اعلام شده است. در این مقاله، دلایل فنی این ممنوعیت را بررسی میکنیم.
۱. هدف چیست؟ “لایهبرداری” در مقابل “خراشیدن”
برای درک مشکل، باید بدانیم چرا لوله را آمادهسازی میکنیم. هدف، حذف لایه اکسیدی (Oxide Layer) است. پلاستیک در مجاورت هوا اکسید میشود و این لایه اکسید مانند یک “پوست نچسب” عمل میکند که مانع جوش خوردن میشود.
- اسکراپر (Scraper): مانند یک پوستکن میوه عمل میکند. تیغه آن به زیر لایه اکسید نفوذ کرده و یک نوار پیوسته از مواد (به ضخامت حدود ۰.۲ میلیمتر) را به طور کامل برمیدارد (Peeling). نتیجه، رسیدن به لایه “بکر” (Virgin) زیرین است.
- سنباده (Sandpaper): سطح را میخراشد (Abrading). سنباده فقط روی لایه اکسید خط میاندازد، اما لزوماً آن را به طور کامل حذف نمیکند. در واقع، سنباده اغلب لایه اکسید را روی سطح “پخش” میکند.
۲. خطر آلودگی با ذرات سنباده (Grit Contamination) ⚠️
این یکی از بزرگترین خطرات پنهان است.
مشکل: کاغذ سنباده از ذرات ریز و سخت (مانند اکسید آلومینیوم یا کاربید سیلیسیوم) ساخته شده که با چسب به کاغذ چسبیدهاند. وقتی شما سنباده را روی پلی اتیلن نرم میکشید، این ذرات ریز از کاغذ جدا شده و در بافت نرم لوله فرو میروند.
نتیجه: شما ناخواسته هزاران ذره شن و ماسه ریز را وارد منطقه جوش میکنید. وقتی فرآیند ذوب شروع میشود، این ذرات به عنوان “ناخالصی” عمل کرده و مانع ادغام مولکولی پلیمر میشوند. جوش حاصل، پوک و ضعیف خواهد بود.
۳. ایجاد فاصله هوایی (Gap) غیر استاندارد
اتصالات الکتروفیوژن برای کارکرد صحیح، به یک فاصله (Gap) بسیار دقیق بین سطح خارجی لوله و سطح داخلی بوشن نیاز دارند. این فاصله باعث ایجاد فشار مذاب (Melt Pressure) میشود.
- اسکراپر: یک لایه با ضخامت یکنواخت و کنترل شده برمیدارد. قطر لوله به اندازه مشخصی کم میشود که در طراحی اتصال لحاظ شده است.
- سنباده: ضخامت برداشته شده با سنباده، نامشخص و غیریکنواخت است. ممکن است در یک نقطه زیاد بسابید و در نقطه دیگر کم. این ناهمواری باعث میشود در برخی نقاط فاصله زیاد شود و فشار مذاب ایجاد نگردد (که منجر به بیرون زدن جوش یا اتصال ضعیف میشود).
نتیجهگیری: اسکراپر، تنها راه استاندارد ✅
استفاده از سنباده، فرز سیمی یا سوهان، شاید سریعتر و ارزانتر به نظر برسد، اما ریسک “جوش سرد” و نشتی را به شدت افزایش میدهد. در صنعت گاز و آب، جایی که ایمنی حرف اول را میزند، هیچ جایگزینی برای اسکراپر (دستی یا روتاری) وجود ندارد.
اگر میخواهید پروژهای استاندارد داشته باشید که تستهای کنترل کیفیت را با موفقیت پاس کند، سنباده را دور بیندازید و از ابزار تخصصی استفاده کنید. گروه صنعتی سپهر البرز ارائهدهنده انواع اسکراپرهای استاندارد (دستی و چرخشی) برای سایزهای مختلف لوله است.
کیفیت جوش را با ابزار غلط قمار نکنید. گروه صنعتی سپهر البرز.
برای خرید اسکراپرهای حرفهای و دریافت مشاوره در مورد آمادهسازی صحیح سطح لوله، با واحد ابزارآلات ما تماس بگیرید. 🛠️